Ελιά

Ελιά :

Η περίοδος φύτευσης των ελαιόδεντρων ξεκίνησε και όλοι, ερασιτέχνες και επαγγελματίες καλλιεργητές, θέλουν να κάνουν την καλύτερη δυνατή επιλογή δενδριλίων για να επενδύσουν τα χρήματά τους. Πριν λοιπόν προβείτε σε αγορά καλό θα είναι να ξέρετε κάποια πράγματα για να κάνετε την καλύτερη επιλογή.

             ΠΩΣ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΖΕΤΑΙ Η ΕΛΙA

  Η ελιά πολλαπλασιάζεται με πολλούς τρόπους, οι οποίοι χωρίζονται σε δύο κατηγορίες : τον Εγγενή και τον Αγενή πολλαπλασιασμό.

     I.        Εγγενής πολ/σμος είναι αυτός που γίνεται από σπόρο (κουκούτσι) «ήμερης» ελιάς. Με τον τρόπο αυτό παράγονται φυτά τα οποία δε μοιάζουν πάντα με το μητρικό και ως εκ τούτου απαιτείται εμβολιασμός τους με την επιθυμητή ποικιλία. Η μέθοδος αυτή πολ/σμου είναι χρονοβόρα, δαπανηρή, αμφιβόλου αποτελέσματος [λόγω μικρής βλαστικής ικανότητας των σπόρων (2-25%)] και έχει εγκαταληφθεί.

Στον τρόπο αυτό πολ/σμου δύναται να περιληφθεί «υπό προϋποθέσεις» και ο  Εμβολιασμός αγριλιδίων (είτε αυτοφυών, είτε σπαρμένων σε οργανωμένη σπορά). Η μέθοδος αυτή εφαρμοζόταν παλιότερα με μεγάλη

επιτυχία, επειδή εμβολιάζονταν αυτοφυή αγριλίδια στη θέση που φύτρωναν. Τα φυτά αυτά είχαν προσαρμοστεί πλήρως στο περιβάλλον που βρίσκονταν (έδαφος-κλίμα), αφού είχε γίνει η απόλυτη φυσική επιλογή, με αποτέλεσμα τα φυτά που προέρχονταν από τον επιτόπου εμβολιασμό να συμπεριφέρονται καλά στις συγκεκριμένες συνθήκες.
Όταν όμως άρχισε η εντατική παραγωγή ελαιοδενδρυλίων , με τα αγριλίδια να εκριζώνονται από το φυσικό τους περιβάλλον (κόβοντας το ριζικό τους σύστημα) και να μεταφέρονται σε οργανωμένους χώρους φυτωρίων όπου γίνεται ο εμβολιασμός τους, παρόλο που δέχονται όλες τις δέουσες καλλιεργητικές φροντίδες, χάνουν όλα τα πλεονεκτήματα της φυσικής επιλογής και απόλυτης προσαρμοστικότητας και κληρονομούν μόνο τα προβλήματα του υποκειμένου-αγριελιά (δηλ. φυτό καχεκτικό,

μικρής παραγωγικότητας), τα προβλήματα των πληγών από τους εμβολιασμούς (όπως διόγκωση και αναστροφή των αγγείων, κακή κυκλοφορία των χυμών, κίνδυνος προσβολής από βακτήρια- καρκινόματα και από ασθένειες λόγω των μεγάλων τομών και πολλαπλών πληγών). Πάντως ο πολ/σμος ελαιοδενδριλίων με τη μέθοδο αυτή εμβολιασμού αγριλιδίων συνεχίζεται και εξακολουθεί να είναι, παρά τα όποια προβλήματα, μια καλή μέθοδος.

   II.        Στον Αγενή πολ/σμο της ελιάς περιλαμβάνονται οι μέθοδοι:

α) με γόγγρους ή σφαιροβλάστες

β) με καταβολάδες

γ) με παραφυάδες

δ) με μοσχεύματα ξύλου (κουτσουράκια)

ε) με μοσχεύματα κορυφής καλοκαιρινών βλαστών.

Οι τρόποι α, β, γ και δ έχουν σχεδόν εγκαταληφθεί επειδή πρώτον, απαιτούσαν μεγάλο αριθμό μητρικών φυτών τα οποία έπρεπε να έχουν τα ίδια άριστα χαρακτηριστικά και δεύτερον, τα όργανα με τα οποία γινόταν η αφαίρεσή τους από τα μητρικά δέντρα δημιουργούσαν μεγάλες πληγές που αφενός εξαντλούσαν και αφετέρου αποτελούσαν πύλη εισόδου μικροβίων και ασθενειών τόσο στα μητρικά φυτά όσο και στα παραγόμενα δενδρύλια, με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλη απώλεια στο ελαιώνα. 

Η πέμπτη μέθοδος γίνεται με μοσχεύματα που προέρχονται από καλοκαιρινά βλαστάρια κορυφής, πάχους 1,5 – 3,5 mm και μήκους 4 – 7 cm. Με τον τρόπο αυτό ελαχιστοποιείται ο αριθμός των μητρικών φυτών από τα οποία παίρνουμε το υλικό, άρα μπορούν να επιλεγούν τα πλέον άριστα, υγιή, παραγωγικά και αντιπροσωπευτικά μητρικά φυτά της ποικιλίας. Τα μοσχεύματα αυτά αφού υποστούν τις κατάλληλες φροντίδες, μεταφέρονται και τοποθετούνται σε ειδικούς κλειστούς θαλάμους, στους οποίους καθ’ όλη την περίοδο επώασης – ριζοβολίας, διατηρούνται ιδανικές συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίας, σταθερές όλο το 24ωρο. Επειδή οι θάλαμοι είναι κλειστοί και ελεγχόμενοι, εκμηδενίζονται οι κίνδυνοι μόλυνσης, ασθενειών κτλ., αλλά και στην περίπτωση που διαπιστωθεί κάποια προσβολή, είναι εύκολη και
αποτελεσματική η επέμβαση και αντιμετώπιση του προβλήματος.

Τα μοσχεύματα από τους θαλάμους – ριζωτήρια – αφού αποκτήσουν ριζικό σύστημα, μεταφυτεύονται σε μικρά κύπελλα, μεταφέρονται σε ημι-ελεγχόμενο χώρο, όπου ανδρώνονται και σκληραγωγούνται με συνεχή επιλογή και φροντίδα. Μετά την πάροδο ικανού χρόνου και αφού

αποκτήσουν πλούσιο ριζικό σύστημα και ύψος περίπου 25 – 35 cm, τα φυτά αυτά μεταφυτεύονται εκ νέου σε πλαστικά δοχεία 2,5lit και μεταφέρονται στο φυσικό πλέον περιβάλλον, όπου αναπτύσσονται με τις πρέπουσες φροντίδες και περιποιήσεις μέχρι να γίνουν κατάλληλα για φύτευση στο χωράφι.

Οι ελαιώνες που φυτεύονται με φυτά προερχόμενα από τον πιο πάνω περιγραφόμενο τρόπο, εκτός των άλλων πλεονεκτημάτων από τα φυτά που προέρχονται από εμβολιασμό σε αγριλίδια, υπερτερούν σε περίπτωση καταστροφής των δέντρων από πυρκαγιές κτλ, επειδή θα βλαστήσουν πάλι φυτά ίδια με τα αρχικά. Ένας ακόμη σοβαρός λόγος είναι ότι η νέα μοντέρνα τάση δημιουργίας εντατικών και πλήρως εκμηχανισμένων ελαιώνων, προστάζει την πυκνή φύτευση των δέντρων σε αποστάσεις 5x5, 4x4, 3x3, κτλ., ελαιώνες που γρήγορα

«κλείνουν» και σε λίγα χρόνια ανανεώνονται με τμηματική κοπή από τη βάση των δέντρων, οπότε πρέπει να μας δίνουν «ήμερα» αναβλαστήματα από τη βάση. Τέλος, ο ισχυρισμός ότι τα φυτά που προέρχονται από μόσχευμα προσβάλλονται πιο πολύ από τον καρκίνο, το κυκλοκόνιο, κτλ. δεν ισχύει, αφού πχ. η Λιανολιά Κερκύρας, παρουσιάζει αντοχή στον καρκίνο, είτε προέρχεται από σπόρο, είτε από εμβολιασμό, είτε από μόσχευμα.  Στην ευαισθησία από προσβολές ασθενειών και παρασίτων, κύριο ρόλο έχει η αντοχή της ποικιλίας, η προέλευση του δέντρου και όχι ο τρόπος πολλαπλασιαμού.